Zo’n geneeskundebachelor is leuk, maar we weten allemaal wat het doel is: je bekwamen in de basale medische kennis. Dat lukt natuurlijk niet voor elk onderwerp, en je kan immers niet alles onthouden. Ook is het natuurlijk handig om tijdens de coschappen wat kennis paraat te hebben. Het is dan fijn om wat handige, overzichtelijke boeken achter de hand te hebben. Zodoende staan hieronder zes boeken beschreven, die zowel tijdens de bachelor als master een aanvulling kunnen zijn op de verplichte studieboeken.
Compendium pockets
De Compendium-serie is inmiddels alom bekend: de vijf boeken die haast alle leerstof samenvatten in prima tabellen en mooie figuren. Het is echter niet erg handig om zo’n niet bepaald klein boek even mee te nemen naar je coschap en tussendoor gauw wat op te zoeken. Gelukkig zijn daar de pocketversies: zakboekjes waar kort en bondig de belangrijkste differentiaaldiagnoses en ziektebeelden zijn uitgewerkt. Er zijn inmiddels negen pockets van diverse specialismen: oogheelkunde tot cardiologie. Ze zijn ontwikkeld door artsen in samenwerking met geneeskundestudenten. De kwaliteit is hierdoor gewaarborgd. Voorts is het ook fijn dat de Nederlandse protocollen gebruikt zijn, wat bij Engelstalige boeken natuurlijk niet het geval is. Het enige punt is de prijs: sommige pockets zijn zo €30. Ik heb drie pockets bekeken:
Kindergeneeskunde – de nieuwste toevoeging aan de reeks pockets. Met een vrij fors formaat van ruim vierhonderd pagina’s worden alle subspecialismen besproken. Uiteraard worden de principes van de anamnese, lichamelijk onderzoek en vervolgonderzoek besproken. Voor een aantal klachten is een DD uitgewerkt. De verschillende diagnoses worden echter alleen genoemd, er wordt geen uitleg gegeven over hoe te differentiëren valt. Voorts zijn er dertien handige bijlagen, zoals het Rijksvaccinatieprogramma en het Van Wiechenschema.
Acute geneeskunde – een van mijn favoriete vakgebieden zijnde, was ik extra kritisch bij dit specialisme. Ik moet direct melden dat het hier gaat om acute interne geneeskunde, je vindt hier dus geen chirurgische en traumatologische problematiek. Uiteraard wordt de ABCDE-systematiek besproken, alsmede de belangrijkste laboratoriumdiagnostiek zoals zuur-baseafwijkingen en cardiale markers. De DD’s zijn hier heel fijn uitgewerkt door middel van stroomschema’s.
Psychiatrie – een vreemde eend in de bijt, met nog geen tweehonderd pagina’s. Opvallend genoeg begint deze pocket met de ATLS-systematiek, en Kindergeneeskunde niet. De diverse ziektebeelden worden kort en bondig besproken, met veel aandacht voor de behandelingsopties.
Symptom to diagnosis
Het opstellen van een DD is voor veel specialismen ontzettend belangrijk – maar soms ook ontzettend lastig. Ook het creëren van een (kloppende!) tutorcasus kan best pittig zijn. In dit soort situaties is Symptom to diagnosis een uitkomst. 33 diverse interne klachten worden in zo’n 550 pagina’s uitgebreid besproken. Denk hierbij aan veelvoorkomende klachten als buikpijn, vermoeidheid en bloedarmoede, maar ook hypercalciëmie en hiv-gerelateerde klachten. Elk hoofdstuk begint met een casus die gefragmenteerd door het hoofdstuk wordt uitgewerkt. Eerst worden de mogelijke diagnoses opgesomd, logisch gegroepeerd. Meestal volgt dan een handig stroomschema die als leidraad voor het diagnostische proces kan gelden. Aan de hand van de casus worden dan de diagnoses gerangschikt naar mate er meer informatie beschikbaar wordt. Meestal volgt ook nog een tweede casus. De ziektebeelden worden dan ook bondig samengevat. Al met al een handig boek, maar de kracht zit wel in de stroomschema’s. En of je nou alleen daarvoor wilt dokken…
Sobotta Atlas of Human Anatomy
Anatomie is een ongelooflijk belangrijk basisvak in de geneeskunde, welk specialisme je ook ligt. Ik vind het dan ook best wel jammer dat het anatomieonderwijs het ondergeschoven kindje is in G2020, met vrij weinig practica. Het zou dan natuurlijk veel helpen als je een boek had waar je wat aan hebt. Ontevreden met het anatomieboek dat gebruikt wordt, ging ik op zoek naar een atlas met de Latijnse nomenclatuur. Zodoende kwam ik uit bij Sobotta, een set van maar liefst vier boeken. Mijn probleem met Moore is voornamelijk dat driekwart van de pagina werd verspild met het beschrijven van wat er in een tamelijk onduidelijk plaatje staat. In Sobatta heb je veel paginavullende, duidelijke illustraties, waar dan niet te veel tekst onder staat. Bijkomend voordeel: de illustraties lijken heel erg op die in tentamens gebruikt worden. Ook wordt de embryologie van elke tractus samengevat weergegeven (veel beter dan in een bepaald boek). Een dure set, maar zeker het geld waard.
Leerboek medische fysiologie
Guyton is best een prima fysiologieboek, ook volgens fysiologiegod Bakels. Maar wist u wel dat hij ook heeft meegewerkt aan een fysiologieboek? De weinig aan de verbeelding overlatende titel Leerboek medische fysiologie is een zeer overzichtelijk boek, met als grote voordeel ten opzichte van Guyton (en ook Baby Guyton) dat het in het Nederlands geschreven is. Dat is zeker voor de Nederlandse LC’s fijn, maar ook voor de internationale studenten voorafgaand en tijdens de master. Dit boek is compacter dan Guyton, maar dat werkt zeker in het voordeel. Bij fysiologie gaat het meestal immers om processen, en niet om alle details. De diagrammen zijn ook veel overzichtelijker. Heikele punten als de vaatfunctiecurves en neurofysiologie worden mijns inziens tevens beter beschreven. En stiekem is het ook wel leuk om een boek van Bakels te hebben, toch?
Medical Statistics Made Easy
Tsja, statistiek, wat moeten we erover zeggen? Als ex-wiskunde-b’er kon ik hier in het begin geen pap van brijen. P-waarde, who that? Maar goed, voor die paar openboekvragen hoef je het niet echt te weten. Toen ik wat serieuzer met onderzoek begon bleek toch wel dat de basis niet echt goed zat, en stuitte ik op dit boek. De basisconcepten worden hier heel duidelijk uitgelegd. Het eerste hoofdstuk legt percentages en gemiddelden uit; zelfs de grootste ezel kan hiermee uit de voeten. Zo komen er steeds complexere begrippen, van p-waardes tot non-parametrische toetsen en Kaplan-Meiercurves. De theorie wordt begeleid door een aantal casussen met resultaten vergelijkbaar met de output van SPSS. De nadruk ligt hierbij op de toepasbaarheid en de interpretatie van de resultaten, en niet op de ingewikkelde mathematische achtergrond achter de toetsen. Een erg handig boek voor tijdens de statistieklessen, bachelorproject en stage wetenschap.
Oxford Handbooks
Die Compendium pockets zijn natuurlijk handig, maar niet van elk vakgebied is er een beschikbaar. Oxford heeft er veel meer, ook veel van subspecialismen, zoals anesthesie, chirurgie en hematologie. Het nadeel is natuurlijk dat ze in het Engels geschreven zijn, en dus wel andere richtlijnen kunnen volgen. Dat gezegd hebbende, is de medische kennis natuurlijk wel goed op orde en de meeste boeken zijn dan ook best wel lijvig. Het Oxford Handbook of Clinical Medicine is goed om hier apart te noemen. Veel vakgebieden staan hierin beschreven waardoor dit boekje voor meerdere coschappen te gebruiken is. De inhoud is vergelijkbaar met Compendium, hoewel er minder gebruik wordt gemaakt van tabellen en meer van platte tekst, waardoor het misschien wat onoverzichtelijker is. Wel zijn er meer afbeeldingen, zoals radiologische uitslagen. De keuze tussen een Compendium pocket of Oxford Handbook hangt af van de beschikbaarheid, en waarschijnlijk persoonlijke voorkeur.