Voor het woord coassistent kun je heel wat bijvoeglijke naamwoorden zetten. Er zijn hongerige coassistenten, knappe, late en/of bezwete. De coassistent is vaak blond. De coassistent kan onwetend zijn, onnozel, onvoorbereid, wellicht ongeschoren. Maar onzeker, dat zijn alle M1-coassistenten vrijwel continu.
Als eersteblokker denk je waarschijnlijk dat het aan jou ligt. Waarom lijken al die andere co's zo ontspannen, maar heb jij in de kliniek het gevoel alsof je weer in de brugklas zit? Altijd op je hoede voor dingen die je mogelijk fout doet, hunkerend naar een specialist die je bij de hand neemt en precies uiteenzet wat je kan verwachten. Helaas zijn die zeldzaam.
Wanneer ik probeer uit te leggen aan vrienden of familieleden wat het betekent om als coassistent in constante onzekerheid te leven, kunnen ze dit zich maar tot op zekere hoogte voorstellen. Ze zullen nooit echt begrijpen hoe naar het is om alleen achter te blijven met je patiënt als de arts even wegloopt om een formulier te halen. (Waar moet je het in godsnaam over hebben? Tegenwoordig probeer ik tijdens het gesprek alvast onderwerpen te verzinnen om eventueel straks met de patiënt te bespreken, gewoon voor de zekerheid.)
Ze herkennen het gevoel niet dat je krijgt wanneer je tien minuten voor het begin van de poli aankomt bij een dichte deur. De twijfel die dan toeslaat! Is de arts er al? Moet ik aankloppen? Maar wat als de patiënt er ook al zit? Zouden ze begonnen zijn zonder mij? Anders blijf ik voor de deur staan? Ik doe dit wel eens, met als resultaat dat vorige week nog een langslopende verpleegkundige verzuchtte ‘ach, dat is ook zo wat, sta je daar zo voor die deur’, uit leedvermaak, medelijden? Wie zal het zeggen.
Anderen hebben nooit voor het dilemma gestaan wat te doen als je arts plotseling wegloopt. Moet je er achteraan hollen, klaar voor actie, met als risico dat je erbij staat terwijl de arts een recept print, of erger nog, eindigt bij de deur van het toilet? Dan maar blijven zitten? Of hulpeloos vragen: ‘Waar gaat u heen? Mag ik mee?’
Niet-coassistenten zullen nooit de wanhoop voelen die ontstaat wanneer de arts gelijk van wal steekt na het binnenlopen van de patiëntenkamer, waardoor jij geen tijd krijgt om je voor te stellen. Moet je het dan alsnog doen, je er gewoon tussen wurmen? Wachten op een adempauze en dan heel assertief en opgewekt ‘Ik had mij nog niet voorgesteld geloof ik!!’ roepen? Of maar gewoon stilletjes in de hoek blijven staan, als een anonieme creep? Alles wat je op dat moment doet is fout; er lijkt geen uitweg.
Nee, wacht – er is een uitweg! Word arts en je bent van al dit gedoe af. (Al vraag ik me sterk af of je dan nooit meer aan twijfel en onzekerheid onderhevig bent. Misschien nog wel meer. Aaah.) Voor het zover is heb je echter nog heel wat jaren te gaan als onzekere coassistent. Daarom het volgende.
Realiseer je ALSJEBLIEFT dat je niet de enige bent. Anderen zullen je verhalen herkennen, en als je erop let zie je medeco’s regelmatig diezelfde ongemakkelijke ik-weet-niet-wat-ik-in-deze-situatie-moet-doen-houding vertonen terwijl ze zich zogenaamd casual voor die gesloten polikamerdeur positioneren. Iedereen heeft dit soort momenten. Menige UMCG-kantinelunch/coborrel wordt er dan ook leuker van wanneer dit gespreksonderwerp aangesneden wordt. (Probeer het eens!)
Het tweede dat ik me voorneem, is om deze vreselijke onzekerheid nooit te vergeten. Dat lijkt tegenintuïtief en dat is het ook; je zou al die ellende het liefst verdringen. Maar wat een verschil zou het maken als artsen zo nu en dan terugdachten aan de horror die hun co’s dagelijks ondergaan! Voor hen is het inmiddels alweer zo lang geleden, dat ze niet meer weten hoe fijn het is voor je co als je de deur open laat terwijl je de poli voorbereidt, of hem/haar even introduceert aan de patiënt. En de waarde van een ‘loop maar even mee’ (of zelfs een hondentrainerachtig ‘blijf!’) terwijl ze opstaan is niet te onderschatten.
Als we dit nou allemaal onthouden, dan kunnen we het onze toekomstige onzekere co’s misschien wat makkelijker maken. Om vervolgens te mopperen over hoe onvoorbereid ze zijn.